توضیحات رئیس جمهور در مورد اصلاحات یارانه‌ای

پایگاه رهنما:

پنجمین گفت‌و‌گوی زنده‌ی رئیس‌جمهور با مردم ایران زمانی انجام شد که طرح اصلاح یارانه‌ها قرار بود، اجرا شود. درست همزمان با این گفت‌و‌گو واریز یارانه‌ها به مرور آغاز شد. هفته‌ی اول تیرماه (یعنی تقریباً یک ماه و نیم، پس از اجرای طرح حذف ارز 4200 تومانی) سید ابراهیم رئیسی دوباره به تلویزیون آمد و در ششمین گفت‌و‌گوی زنده با مردم، در مورد این طرح و شرایط اجرای آن سخن گفت. در این گزارش، مروری داشتیم بر اهم نکاتی که در آن گفت‌و‌گو از سوی رئیس جمهور محترم مطرح شد.

• تأخیر 7 ماهه

بسیاری معتقدند دولت برای اجرای حذف ارز 4200 تومانی عجله کرد اما رئیس‌جمهور در این گفت‌و‌گو توضیح داد که با کسب اجازه از رهبرمعظم انقلاب، حتی آغاز طرح 7 ماه به تاخیر نیز افتاد. رئیسی در این خصوص گفت: دولت سوم شهریور سال ۱۴۰۰ در حالی فعالیت خود را آغاز کرد که در بودجه ۱۴۰۰ مبلغی به عنوان ارز ترجیحی برایمان باقی نمانده بود. آنچه بود در دولت گذشته هزینه شده بود. وقتی از مجلس خواستیم که مبلغی را به عنوان ارز ۴۲۰۰ تومانی در اختیار دولت قرار دهند یا اجازه دهند که از طریقی آن را برای مردم جبران کنیم، به فوریت لایحه ما در مجلس رأی ندادند و طبیعتاً همان موقع در همان تاریخی که درخواست کرده بودیم، شرایط اصلاح اقتصادی را آغاز می‌کردیم. وی افزود: در ابتدا زمینه‌ها و مقدمات کار را آماده نمی‌دیدیم، لذا ۷ ماه را با اجازه‌ای که از مقام معظم رهبری(مدظله العالی) داشتیم سپری کردیم. در ایام عید و ماه مبارک رمضان هم که امکان اجرای این طرح نبود تا اینکه بعد از ماه رمضان کار اصلاح اقتصادی را شروع کردیم.

• تولید یا واردات!؟

رئیسی همچنین در مورد ضرورت انجام این اصلاحات، با اشاره به اولویت خرج ارز کشور در تولید به جای واردات گفت: شرایطی که در کشور داشتیم شرایطی بود که از این ارز، نادرست استفاده می‌شد. یعنی ارزی بود که استفاده آن برای سفره مردم نبود، بخشی از آن در سفره مردم بود ولی بخشی حتماً نبود. این را طبق نظر همه کارشناسان می‌گویم. رئیس جمهور افزود: همه معتقد بودند بخشی از این ارز در سفره مردم قرار نمی‌گیرد و در دست دلال‌ها می‌چرخد و رانت و فساد به دنبالش هست. این ارز را به جای اینکه باید در جهت تولید مورد استفاده قرار می‌دادیم، در جهت واردات کالا از آن استفاده می‌کردیم. باید ارز کشور، نقدینگی کشور به طرف تولید برود. هر چه نقدینگی به طرف تولید برود آثار اقتصادی آن و رشد اقتصادی برای کشور، حتمی است.

• برنامه‌ی کنترل تورم

کنترل تورم نیز از مهم‌ترین ضرورت‌های اقتصادی امروز ماست. دولت سیزدهم نیز اقتصاد را با تورم 60 درصد و کسری بودجه‌ی ۴۸۰ هزار میلیاردی و رشد نقدینگی بالای 40 درصد تحویل گرفت. رئیس جمهور کشورمان در این گفت‌و‌گو توضیح داد که اگر دولت در زمینه بهبود شرایط اقتصادی هیچ اقدامی نمی‌کرد و همین وضعیت تورم ۶۰ درصدی و رشد نقدینگی و رشد پایه پولی و استقراض از بانک مرکزی، ادامه پیدا می‌کرد، شاهد تورم بسیاری در جامعه بودیم. رئیسی همچنین برنامه‌ی دولت برای مهار تورم را این‌طور تشریح کرد: تلاش کردیم در دولت اول خودمان کاری که باعث ایجاد تورم شود، انجام ندهیم. مثلاً دولت از بانک مرکزی استقراض نداشته باشد و پایه پولی را بالا نبرد که این مهم با مدیریت منابع و مصارف انجام می‌شود. مسئله کنترل نظام بانکی در این میان بسیار مهم است که باعث رشد نقدینگی نشود که در حوزه مدیریت نقدینگی با اعمال مدیریت بر نظام بانکی کشور در سال جاری اقداماتی انجام خواهیم داد. اگر این کار نشود، هر چه در مدیریت منابع و مصارف کار کنیم اثری نخواهد داشت. کنترل عملکرد بانک‌ها برای جلوگیری از افزایش پایه پولی را حتما ضروری می‌دانیم و این کنترل از طریق بانک مرکزی صورت خواهد گرفت.

رئیس جمهور همچنین با بیان اینکه نتیجه اقدامات دولت این بود که در ۳ ماهه آخر ۱۴۰۰ تورم سیل نزولی پیدا کرد، گفت: این موضوع به این دلیل بود که خود دولت هزینه‌ها، منابع و مصارف را کنترل کرد و نتیجه‌اش در آمارها مشخص شد که اگر بررسی کنید، نتایج آن تا قبل از اجرای اصلاح یارانه‌ها کاملاً مشخص است و ثبات در بازار حاکم بود. وی افزود: آثار تورمی که به دلیل توزیع عادلانه یارانه‌ها ایجاد می‌شود، ظرف مدتی از بین خواهد رفت. اگر تورمی با استقراض از بانک مرکزی، با رشد پایه پولی و با رشد نقدینگی ایجاد شود، این از بین نمی‌رود و برای سال‌ها می‌ماند، کما اینکه بخشی از گرفتاری دولت بابت کاری است که در قبل انجام شد و الان شاهد آثار آن هستیم.

• ماجرای گرانی سایر کالاها

رئیس دستگاه اجرایی کشور همچنین در پاسخ به این پرسش که چرا سایر کالاها نیز همراه با افزایش قیمت این 4 قلم کالای اساسی گران شدند، گفت: تفاوت در قیمت یک کالا باید دلیل داشته باشد. دلیل‌ تفاوت قیمت را اتحادیه صنفی یا سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کننده باید بیان کند که برای چه این کالا گران شد؟ وی همچنین تاکید کرد: هر گرانی باید منطق خود را داشته باشد. مثلا وقتی صحبت از افزایش قیمت محصولات لبنی می‌شود، مشخص است که چه میزان اثرپذیری از گرانی ها داشته‌اند. تفاوت بین ارز ترجیحی با ارز نیمایی یا ارز آزاد یا تأثیر مستقیم و غیرمستقیم آن بر رشد قیمت این محصولات یا برنج، روغن و کالاهای اساسی باید مشخص شود. بیش از این میزان، هرگز نباید اجناس گران شود. این‌که می‌گویم هرگز، یعنی سازمان‌ها یا اتحادیه‌های صنفی باید بر قیمت‌ها نظارت کنند. سازمان حمایت از مصرف‌کننده و تولیدکننده هم وقتی تولیدکننده‌ قیمت می‌دهد باید جزئیات را آنالیز و کاملاً مشخص کند که قیمت برای چه افزایش یافته است. آیا قیمت مواد اولیه، قیمت کالای اساسی، دستمزد کارگر یا قیمت حمل و نقل افزایش یافته است؟ سازمان حمایت از مصرف‌کننده و تولیدکنندگان باید همه این موارد را به دقت ببیند و قیمت را مقطوع کند.

• اقدامی مثبت

به نظر می‌رسد بخشی از سوالات مردم در این گفت‌و‌گو بی‌پاسخ ماند و لازم است مسئولان مربوط، نکات رئیس جمهور را پیگیری کنند تا مردم، نتیجه‌ی آن را در عمل ببینند. مثلاً آیت الله رئیسی تاکید کردند که گرانی‌های بی دلیل نباید داشته باشیم؛ ضروری است نهادهای مربوطه، با برنامه‌ریزی دقیق، جلوی این گرانی‌های بی دلیل را بگیرند و همچنین به مردم نیز در مورد این کالاها توضیح و گزارش عملکرد داشته باشند. اما در مجموع این گفت‌و‌گو را می‌توان اقدامی مثبت ارزیابی کرد؛ هم به دلیل اینکه گفت‌و‌گو با مردم، نگرانی‌ها از آینده را کم می‌کند و به افکار عمومی این احساس را می‌دهد که دغدغه‌هایشان مورد توجه مسئولان قرار دارد و هم به این دلیل که در همین گفت‌و‌گو پاسخ‌های امیدبخشی در مورد اقتصاد ایران وجود داشت. مثلاً اینکه رئیس‌جمهور محترم و دولت اشراف دارند که تورم را باید با مدیریت هم‌زمان بودجه و بانک‌ها کنترل کرد و البته از ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم نیز این رویه را در پیش گرفته‌اند، امیدها نسبت به مهار تورم در آینده را زنده کرده است.